AHİ

EVRAN

AKTÜEL 

19

aynen kullanılmıştır.

46

  

Anadolu câmi mimarîsinde, ba-

zilikal plâna sahip ve dört kö-

şeli minaresi olan Diyarbakır 

Ulu(1091-92), ilk şekli tromplu 

bir kubbeden ibâret olan ve daha 

sonraları değişikliğe uğrayan Si-

irt Ulu(1129 tamir), kıbleye pa-

ralel üç sahından oluşan ve mih-

rap önü kubbeli Bitlis Ulu(1150) 

câmileri Büyük Selçuklulara 

bağlanırken

47

, Silvan Ulu(1152-

1157), Mardin Ulu(1176), Har-

put 

Ulu(1156-57), 

Kızıltepe 

Ulu(1204) ve Urfa Ulu(XII.y.yılın 

üçüncü çeyreği) câmileri Ar-

tukluların

48

; Niksar Ulu(1145), 

Kayseri Ulu(1205), Kayseri Kö-

lük(1210) ve Sivas Ulu(1197) ca-

mileri Danişmendlilerin

49

, Erzu-

rum Kale(XII.y.yılın ortaları) ve Er-

zurum Ulu(1179) câmileri Saltuk-

luların

50

 ; Divriği Kale(1180-81) ve 

Divriği Ulu Câmii(1228) ise Men-

güceklilerin önemli câmileridir. 

Konya Alâeddin(1155, 1219), 

Niğde Alâeddin(1223), Malat-

ya Ulu(1224), Kayseri Huand 

Hatun(1238), Kayseri Hacı Kı-

lıç(1249), Amasya Burmalı Mi-

nare(1237), Sinop Ulu(1267), 

Amasya Gökmedrese(1266-67), 

Bünyan 

Ulu(1256), 

Akşehir 

Ulu(1213) ve Develi Ulu(1281) 

câmileri önemli Anadolu Sel-

çuklu câmileridir.

51

 Ayrıca, Afyon 

Ulu(1272), Sivrihisar Ulu(1275), 

Ankara Aslanhane(1289-90), Bey-

şehir Eşrefoğlu(1299) ve Kon-

ya Sahip Ata(1258) bu döne-

min ağaç direkli câmileridir.

52 

Anadolu’da, XIII. Yüzyılın başın-

dan itibaren Konya ve Akşehir’de 

ilk örnekleri görülen tek kubbeli 

küçük mescitler de inşâ edilmiş-

tir.

53

 

Selçuklu ile Osmanlı devri 

mimarîleri arasında bir köprü va-

zifesi gören ve her iki devri bir-

birine bağlayan dönem Beylikler 

devridir. Çünkü bu dönemin ya-

pılarında hem Selçuklu dönemi-

nin izlerini hem de Klasik Osman-

lı mimarîsinin hazırlayıcısı ve ha-

bercisi durumunda olan eserleri 

görmek mümkündür. Küçük bey-

liklerin sınırlı imkânlarla sürdür-

dükleri mimarî faaliyetlerin te-

melinde, XIV. Yüzyıla kadar olan 

gelişmelerle mahalli gelenek-

lerin bağdaştırılma istekleri bu-

lunmaktadır. Bu bağlamda câmi 

plânına revaklı avlu ve son ce-

maat mahallinin eklenmesi, çok 

fonksiyonlu câmilerin ortaya çı-

kışı gibi daha önce mevcut ol-

mayan birtakım yeni gelişmele-

rin görülmesi yanında, medre-

se ve türbe ile birlikte bir kül-

liye olarak yapılan Manisa Ulu 

Câmii(1376) mihrap önü kubbe-

si bakımından

54

 , Selçuk İsa Bey 

Câmii(1374) ise revaklı avlusu 

ve kıbleye paralel uzanan iki sa-

hın ve bunu ortadan kesen, arka 

Aslanhane Cami - ANKARA